Tekstil Lif Çeşitleri

Tekstil Lif Çeşitleri Nelerdir?

Tekstil lif çeşitleri konusunu iki ana başlık altında inceleyeceğiz. Bunlar:

• Doğal Lifler
• Yapay Lifler (Sentetik Lifler)

Doğal Lifler 

Doğal lif kaynakları bitkiler, hayvanlar veya madensel kaynaklar olabilir. 

Doğal Lif Nasıl Yapılır? 

Doğal lifler, bitkilerden ve hayvanlardan elde edilen liflerdir;  ayrıca Bitkisel lifler, hayvansal lifler ve mineral lifler olarak sınıflandırılırlar. 

Doğal Lifler Kaça Ayrılır? 

Doğal lifler temelde 3’e ayrılır. Onlar da kendi içinde farkı bölümlere ayrılabilir. Doğal liflerin sınıflandırılması aşağıda göreceğiniz şekilde yapılmaktadır.

Doğal Lifler Nelerdir? 

1. Bitkisel Lifler 
2. Hayvansal Lifler 
3. Madensel Lifler 

Doğal Lif Çeşitleri

1. Doğal Bitkisel Lifler 

Bitkisel lifler:

• Hasır Lifleri
• Yaprak Lifleri
• Tohum ve Meyve Lifleri

olarak üç kategoride ele alınır.

Doğal Bitkisel Liflerin Özellikleri 

• Hasır Lifleri: bitkilerin dış / iç kabuklarından elde edilen güçlü selülozik liflerdir. En göze çarpanlar Jüt, kenevir (Abaca sapı), keten, kenaf, rattan, asma lifleri ve ‘rami’dir. 

• Yaprak Lifleri: Sisal yaprak lifleri (Agave yaprağı) ve Manila yaprak lifleri, Pina (ananas yaprağı) örnek verilebilir.

• Tohum ve Meyve Lifleri: Pamuk, kapok (Capok ağacı) ve hindistancevizi kabuğu olabilir. 

2. Doğal Hayvansal Lifler (Protein Lifleri) 

Hayvansal doğal lifler ve özellikleri aşağıdaki gibidir; 

Saç Lifleri ve Yün Lifleri 

Yün, en popüler olarak kullanılan hayvansal liftir. Birçok farklı koyun ırklarının derilerinden elde edilir. 

Tekstil ürünleri yapımında kullanılan başlıca doğal saç lifleri:

• Tiftik
• Kaşmir
• Alpaka
• Lhama
• Vucna
• Kasha
• Deve Kılı
• Tavşan Kılı
• At Kılı
• Chiengora Lifi (Köpek Kılı)

Protein lifleri kıyafet yapmak için kullanılan favori liflerdendir. Hayvan kılı lifleri genellikle yün liflerden daha serttir. Ancak deve tüyü gibi bazı doğal tekstil lif çeşitleri yumuşaktır. Kedi kılı ve inek kılı da kullanılmaktadır. 

İpek, filament olarak çoğunlukla ipekböceği Bombyx mori’den elde edilen bir hayvansal liftir. Diğer ipekböceği ırkları, örümcek, özel bir deniz kabuğu türü de farklı ipek türleri üretir. Hayvansal lifler ve hayvansal kumaşlar hakkında daha fazla ayrıntı yazımızın devamında bulabilirsiniz. 

3. Doğal Mineral Lifler 

Bunlar, doğal mineral kaynaklarından elde edilen veya inorganik ve mineral tuzlardan üretilen liflerdir. Asbest mineral bir elyaftır (Magnezyum ve Kalsiyumun Silikatı). Bu elyaftan yapılan bez çoğunlukla endüstriyel amaçlar için kullanılır.  

Doğal Liflerin Kullanım Alanları

Doğal liflerin kullanım alanları arasında endüstri, döşemelik kumaş, doğal kumaşlarla yapılan pamuk kıyafetler, yün elbiseler, deri veya keten kumaş vb. örnek gösterilebilir.

Yapay Lifler (Sentetik Lifler)

Suni lifler olarak da tanımlayabileceğimiz bu liflerde kimyasal insan yapımı maddeler aramamız gerekir. Eğer kimyasal tepkimelerle insanlar tarafından yapılmış bir lif varsa bu lif çeşidi sentetik lif çeşitleri içerisinde incelenir.

Sentetik Lifler Nelerdir? 

Sentetik lifler sentez yoluyla üretilen polimerlerden kimyasal lif çekim yöntemleri kullanılarak elde edilen liflerdir.  

Sentetik Liflerin Özellikleri 

Sentetik liflerin fiziksel özellikleri ve diğer özellikleri bulunmaktadır. Yapay liflerde kullanılan hammadde ve kimyasal etkenin ne olduğu, elde edilmesi istenen lif türüne ve miktarına bağlı olarak farklılık gösterir. Yapay liflerin özelliği aslında çok basittir. Sentetik lifler sentetik özellikler gösterir.

İpucu: Sentetik kumaş çeşitleri ve özellikleri hakkında ayrıntılı bilgi almak için >>> “Sentetik Kumaş Çeşitleri”

Sentetik Lif Çeşitleri

Konu:Yapay Lifler Nelerdir ve Sentetik Lif Üretim Yöntemleri Nelerdir? 

Sentetik lif neyden yapılır? – Sentetik lifler ne demek? Aslında sentetik lifler işin profesyonelleri tarafından iki ana terim başlığında incelenir:

• İnorganik Lifler
• Metal Lifler 

Ancak biz bu karmaşık kimya tablosuna girmeden herkesin anlayabileceği bir şekilde sentetik lif çeşitlerini sınıflandıracağız.

Sentetik Liflerin Sınıflandırılması

Cam Elyaf

Bunlar, büyük gerilme mukavemetine, ısıya karşı mükemmel dirence ve alev geciktiriciliğe sahip ince yarı saydam sentetik liflerdir. Çoğunlukla kıyafet yerine ev mobilyası yapmak için kullanılırlar. Sentetik liflerin boyanması kolaydır. Sentetik kumaş boyası ile karşılaştırıldığında çok daha basit şekilde yapılır.

Rayon Lifleri 

Bunlar, pamuk linterlerinden / tahta hamurundan (selüloz) yapılan ipek benzeri güzel liflerdir. Suni ipek kumaşların kıvrılabilirliği, onları kıyafet yapımında favori ürün haline getirir. Suni ipek lifleri boyayı çok iyi alır ve su emiciliği iyidir. Suni ipek lifleri giyim (özellikle kadın kıyafetleri yapmak için) ve ev mobilyalarında kullanılır. Ayrıca kep, şapka, ıslak mendil vb. yapımında da kullanılır. Bu elyaf ve bakımı hakkında daha fazla ayrıntı için Rayon (viskon) giysiler hakkındaki gönderiye bakın. 

Polinozik Lifler 

Bu lif Rayon liflerine çok benzer, ancak bu lifin mukavemeti suni ipekinkinden daha fazladır. 

Kupramonyum Suni Lifler 

Kupramonyum suni ipek lifleri, bir kupramonyum çözeltisi (bakır ve amonyak) içinde çözülmüş selülozdan yapılır.  Bu elyaftan yapılan kumaş çok hassas ve incedir ancak yüksek kalitelidir. 

İnsan Yapımı Kauçuk

Bu, insan yapımı liflerle sentetik kauçuğun birleşimidir. 

Yarı Sentetik Lifler Nelerdir?

Yarı sentetik elyaf çeşitleri aşağıdaki gibidir:

Asetat Lifler 

Bu lif aynı zamanda hammadde olarak tahta hamurunu kullanır ve daha sonra asetik asit ile muamele edilir. Asetat lifler, çok güçlü olan güzel yumuşak parlak liflerdir. 

Triasetat Lifler 

Bunlar, asetat liflere göre daha fazla asetik asidin birleştirildiği liflerdir. 

Azlon Lifleri 

Bunlar, süt, soya ve yumurta gibi doğal olarak oluşan proteinlerden yapılan yapay / sentetik liflerdir. 

Polyester Elyaflar

Polyester elyaflar, tüm sentetik elyafların en çok kullanılanlarından biridir. Son derece ince elyaflardır ve çok sayıda avantajı olan daha iyi kumaşlar oluşturmak için pamuk ve yün gibi diğer elyaflarla karıştırılabilirler. Sentetik polyester lifleri veya ipliği terzilik için harika kılan stabilite, güç, kırışmaya karşı direnç gibi çok benzersiz özelliklere sahiptirler.

İpucu: Polyester kumaş çeşitleri, polyester kumaş fiyatları, polyester kumaş özellikleri hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak için >>> “Polyester Kumaş Nedir?”

Naylon Elyaf

Bu, aşınmaya karşı direnç, bakım kolaylığı, kırışmaya karşı direnç, kimyasallara direnç gibi özellikleri ile tüm tekstil elyaflarının en güçlülerinden biridir. Her türlü giysinin yapımında naylon lifler kullanılır ancak özellikle spor giyim ve iç giyim yapımında kullanılır.

Poliüretan Lifler

Bu lifleri spandeks adıyla tanıyacaksınız. Çok gerilebilir liflerdir. Giysiler poliüretan liflerin diğer liflerle karıştırılmasıyla yapılır. Mayo, iç çamaşırı vb. yapımında kullanılırlar. 

Akrilik Elyaflar

Akrilikten plastik bir bileşenden (% 85 akrilonitril) yapılmış bir tekstil elyafıdır. Lif, son derece yumuşak, hafif ve yünün özelliklerine çok yakındır. Sıcaklığın korunmasının kalitesi, onu kazak ve diğer kış kıyafetleri için kumaş yapmak için favori bir elyaf haline getirir. Moda akrilik, üstün bir akrilik elyaf türüdür. Akrilik elyafın bir dezavantajı, nemi emmemesidir. 

Olefin Lifleri 

Olefin elyaf, aşınmaya ve lekeye karşı çok güçlü ve renk hızlı bir sentetik elyaftır. Aktif giyim ve spor giyim için kumaş yapmak için popüler bir elyaftır. 

Rejenere Elyaf Nedir?

Rejenere elyaf ne demek? Rejenere elyaf fiyatları nelerdir? Rejenere elyaf üretimi nasıl olur? sorularına cevap arayalım. Rejenere kelimesi yeniden üretim anlamına gelir. “Küllerinden doğan” deyimi tam olarak burada kullanılsa çok doğru olur. Geri dönüşüm kumaş yani fire kumaş alanlar bunları rejenere iplik veya rejenere elyaf haline dönüştürürler. Rejenerasyon terimi atıkların tekrar elyaf yapılma sürecini yansıtır. Rejenere elyaf veya iplik fiyatları normal ipliklerden çok az daha uygundur. Rejenere elyaf üretimi yapan firmalar, atık hurda kumaş talebini oluşturan en büyük pazar yaratıcısıdırlar. Rejenere elyaf makineleri yardımıyla atıklar tekrar elyafa daha sonra da ipliğe döner.

Sentetik Liflerin Kullanım Alanları 

Sentetik liflerin hangi alanda kullandığı kullanılan sentetik lif türlerine göre farklılık gösterir. Tekstil lif çeşitleri arasında yer alan sentetik lifleri kullanan birçok sektör vardır. İnşaat, tekstil, havacılık vb. sektörlerde sıklıkla kullanılır. Tekstilde polyester kumaş ismi verdiğimiz kumaşlar sentetik lifler ile yapılmaktadır. Alüminyum, gümüş, altın, paslanmaz çelik de elyaf yapmak için kullanılırlar. Metalik elyaflar, metal, plastik kaplı metal veya metal kaplı plastikten oluşan yüksek parlaklıkta üretilmiş / insan yapımı elyaflardır. Kumaş ve dekoratif iplikler yapmak için de kullanılabilirler.

Sonuç: Doğal ve sentetik lif çeşitleri hakkında bilgi sahibi olmuş oldunuz. Aynı zamanda tekstil liflerinin özelliklerini ve üretim şekillerini de kavradınız. Artık hayatımızın bu kadar önemli bir bölümünü oluşturan kumaşları hangi elyafların oluşturduğuna dair temel bir bilgiye de sahipsiniz. 

İpucu: Daha fazla ayrıntı için tekstillerin farklı yönleriyle ilgili gönderilere ve mevcut farklı kumaş türlerinin kapsamlı bir listesine bakın >>> “Kumaş Türleri”

Yardımcı Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı – Tekstil Teknolojisi