İÇİNDEKİLER
Astronot Kıyafeti Kumaşı başlıklı bu yazımızda, sizlere uzay macerasına atılan insanların dünya atmosferi dışındaki hayatlarından bir parça sunacağız.
Bu bilgi dolu yazıda, Uzay teknolojisi tekstil sektörüne nasıl bir boyut kazandırdı?, Uzay giysileri hangi anlamda gelişme gösterdi?, Uzay giysisi hangi kumaştan yapılmaktadır?, Uzay giysileri ne işe yarar?, Astronot kıyafeti ile astronot kostümü arasındaki farklar nelerdir?, Parça kumaş veya parti kumaş ile astronot kıyafeti yapabilir miyim?, sorularına cevap arayacağız.
Astronot Kıyafeti Kumaşı Nedir?
Astronot kıyafeti kumaşı, dünya atmosferi dışındaki fiziksel etmenlerden korunma amacıyla dikilmektedir. Astronot kıyafeti kumaşı tekstil alanında farklı bir yere sahiptir. Astronotların uzay keşifleri esnasında giydiği mükemmel teknolojilere sahip olan bu elbise gerçek anlamda uzay mekiği görevini üstlenir. Uzay araçlarında veya Uluslararası Uzay İstasyonunda (ISS) kullanılan asronot kıyafetlerinin adı, Dış Hareketlilik Birimi isminden gelmektedir. Astronotlar bu kıyafetin içinde gayet rahat hareket edebilirler. Astronot kıyafeti kumaşı ile yapılan bu elbiseler. astronotu uzay boşluğundaki fiziksel tehlikelere karşı savunur.
Astronot Kıyafeti Kumaşı ile Kaplama Yapılmazsa Ne Olur?
Uzay kumaşı, astronotların, uzayda karşılaşabilecekleri bazı problemlerin üstesinden gelmelerine yardım etmektedir. Uzay keşiflerindeki astronotlar soğuk ve sıcak arasında sürekli olarak tehlikededir. Dünya yörüngesi civarlarında, hava sıcaklık koşullarının -220 derece kadar soğuk olduğu gözlemlenmiştir. Güneş yörüngesi civarlarında ise, 240 dereceye kadar kavurucu sıcaklıklarla mücadele edilmelidir. Uzay kumaşı astronotları bu cehennem sıcaklıklarından korur.
Uzay’da Uzay Kumaşının Etkileri
Uzay kumaş teknolojisiyle üretilen bu elbiseler aynı zamanda uzay boşluğundayken -uzayda oksijen bulunmadığı için- nefes devir daimimi sağlamak suretiyle astronotlara gerekli oksijenin takviye edilmesi görevini üstlenmektedir. Ay gezintileri ya da mars güneşlenmeleri sırasında insanların yaşamak için gerekli olan su ihtiyacını karşılarlar. Uzayda hızla ilerleyen çeşitli parçacıklar bulunmaktadır. Bunlar astronotların yaralanmasına, hatta ölümlerine bile yol açabilir. Uzay kumaşından üretilmiş uzay giysisi adı verilen bu astronot kıyafetleri; astronotları, ufak atmosfer parçacıklarının çarpmalarından da korur. Uzay parçacıkları ufak boyutlardadır. Ancak bazı durumlarda 300 km/h hızdan daha hızlı hareket edebilme ihtimalleri vardır. Görünüşte tehlikesiz durabilirler ama bir AK-47’den çıkan kurşun kadar etkilidirler.
Astronot giysileri, astronotları uzaydaki X-ray ışınlarından korur. Bunun yanında astronotların gözlerini parlak (kör edici seviyede) güneş ışığından korumak için gölgelik filmlere sahiptir.
Uzay Kumaşı Nasıl Üretilir?
Uzay giysisi birkaç parçadan oluşabilir. Sert üst gövde astronotun göğüs kısmını kaplamaktadır. Kol tertibatı tüm kolları kaplar ve eldivenlerle bağlantı kurulur. Kask ve Ex. Viz. tertibatı, astronotun başını korur. Diğer yandan mümkün olduğunca görüş kabiliyetinin artırılmasını hedefler. Alt gövde grubu astronotun bacaklarını ve ayaklarını kapatmaktadır. Kıyafetin esneyebilen bölümleri çeşitli uzay kumaş teknolojisi ile yapılmaktadır. İç katman kumaşı, oksijeni uzay giysisi içinde tutma özelliğine sahiptir. Bunun yanı sıra uzay tozlarına karşı amansız bir savaş sürdürür.
Astronot Kıyafeti Yapımı
Astronot kıyafetinin altında “sıvı soğutma ve havalandırma” teçhizatı bulunmaktadır. Hareket elastikiyetini sağlayan tüpler baş ve eler haricinde tüm vücudu kaplamaktadır. Bu sıkı dokunmuş kumaşlae, kıyafet giyildiğinde rahat hareket edilmesini sağlar. Uzay gezintisi esnasında astronotun sıcaklık seviyesini hayat standartlarına göre korumak için bu kumaşların içinde yer alan ufak borucuklardan oksijenli su akmaktadır.
Uzay kumaşıyla dikilen bu astronot kıyafetinde, arkasında “Temel Yaşam İhtiyaç Destekleme Sistemi” adı verilen bir sırt çantası bulunmaktadır. Bu çanta, uzay yürüyüşü sırasında astronotların soluduğu oksijen tüpünü taşır. Ayrıca astronotların nefes verdiği karbondioksiti de astronot kıyafetinden uzaklaştırır. Uzay çantası ayrıca uzay kıyafetinin ihtiyacı olan elektrik tesisatını enerjileme görevini üstlenmiştir. Fan sistemi, oksijeni astronot kıyafeti ve yaşam-ihtiyaç sistemlerinden geçirmektedir. Bununla birlikte daha önce bahsettiğimiz su ile soğutma işlevi gôren “Sıvı Soğutma ve Havalandırma” katmanından akan soğutma suyunu barındırır. Uzay giysisinin kumaşı aynı zamanda su geçirmez bir kumaştır.
Ayrıca, elbisenin arkasındaki bir mekanizma ile uzay istasyonundan ayrılma durumunda astronotun hareket etmesini sağlayacak bir jet sistemi vardır. Astronot düğmeye bastığında jet ateşlenir ve astronot kumaşı yanmadan kinetik enerji sağlanmış olur.
Astronot Kıyafetleri Hangi Kumaş ile Yapılabilir?
Soğuk bir kış gününde dışarı çıktınız. Nasıl giyineceğinizi bir hayal edin. Gömleklik kumaş biraz ince gelecektir. “Kot” pantolon ya da kazak işe yarayabilir. Belki de bir “sentetik kumaş” türü olan yünlü kazak kumaşından yapılmış bir elbise giymen gerekecek.
Şimdi, Mars’a çıkacaksınız…Kendinizi korumak için ne giymeniz gerektiğini hayal edebilirsiniz. “Doğal pamuklu kumaş“tan bir çift çorap ile gitmeyeceğimiz kesin. Beyin fırtınası yeterli. Kısacası astronot kıyafetleri, Dünya’nın veya bir uzay aracının atmosfer, su ve radyasyon gibi olumsuz koşullardan korunma gibi tüm konforu sağlamalıdır.
Parça Kumaş ile Astronot Kıyafeti Olur Mu?
Uzay giysisi teknolojisi de olsa parti kumaş alanlar ve parti kumaş satanlar merakla araştırıyorlar. Acaba bize ekmek düşer mi? diye. Şu anki teknolojiler çerçevesinde nanoteknoloji giysiler veya uzay kumaş teknolojisi (astronot kıyafeti kumaşı) parti olarak düşmez. İhracat fazlası kumaş olarak hiç bulunmaz. Belki NASA ile anlaşma yapabilirseniz bu mümkün.
Parti kumaş ne demek? diye sorarsanız >>> “Parti Kumaş”
SpaceX – NASA ve Uzay Kumaşı
Umarız Türkiye’de son zamanlarda yaşanan gelişmelere ayak uydurup SpaceX gibi bir teknolojiye rakip olma çabalarına girer. Biz parça kumaş alan firmalar da belki ışıklı kumaş bulup uzaylılara satabiliriz. İşin şaka tarafı bir yana ancak teknoloji gittikçe ilerliyor. Kurucuları arasında Elon Musk’un bulunduğu SpaceX’in 27 Mayıs 2020’de uzaya gönderdiği araç sonrasında, yepyeni bir dönemin açılacağı söylentisi yayılmaya başladı. İlk defa özel bir şirketin uzaya insan göndermesi tarihe geçecek nitelikte. Bu uçuşun başarılı olması sonucunda uzaya sık sık astronot gönderileceği de açıklandı.
KAYNAK : NASA , YouTube CNN
Yorumlar